रजा नियम व तरतुदी

रजेचे नाव आणि नियम	किती दिवस	शेरा
अर्जित रजा (पूर्ण पगारी)	३०० दिवस	प्रत्‍येक कॅलेंडर वर्षाच्‍या जानेवारी आणि जुलै महिन्‍याच्‍या पहिल्‍या दिवशी प्रत्‍येकी १५ दिवस या प्रमाणे वर्षात दोन हप्‍त्‍यात अर्जित रजा आगाऊ जमा होते.
(Earned Leave)	(एका वेळी सलग १८० दिवस)	एकूण कामाचे दिवस गुणीले १/११= येणारे दिवस.
(नियम ५० अन्‍वये)		(३०० दिवसापर्यंत रजा खात्‍यात जमा करुन ठेवता येते.)
अर्ध वेतनी रजा (Half pay Leave)	सेवेच्‍या पूर्ण केलेल्‍या प्रत्‍येक वर्षासाठी २० दिवस	प्रत्‍येक कॅलेंडर वर्षाच्‍या जानेवारी आणि जुलै महिन्‍याच्‍या पहिल्‍या दिवशी, प्रत्‍येकी १० दिवस या प्रमाणे वर्षात दोन हप्‍त्‍यात आगाऊ जमा होते. यात निलंबन काळ धरू नये.
(नियम ६० अन्‍वये)
परिवर्तीत रजा (Commuted Leave)	देय असलेल्‍या अर्ध वेतनी रजेच्‍या निम्‍मे दिवस	देय अर्धपगारी रजा दुप्‍पट खर्ची टाकुन परिवर्तीत रजा मिळते. कमाल ९० दिवस. (एकूण उपभोगलेली रजा ही अर्ध वेतनी रजेच्‍या दुप्‍पट दिवस खर्ची पडेल)
(नियम ६१ अन्‍वये)
अनिर्जित रजा (Leave not due)	वैद्‍यकीय प्रमाणपत्र असल्‍यास, जेवढी अर्ध वेतनी रजा अर्जित होण्‍याची शक्‍यता असेल तितके दिवस	एकूण सेवेत कमाल ३६० दिवस.
(नियम ६२ अन्‍वये)		एका वेळेस ९० दिवस. संपूर्ण सेवा काळात कमाल १८० दिवस.
असाधारण रजा	तीन वर्ष  सतत सेवा पूर्ण –	रजा खात्‍यावर कोणतीही रजा अनुज्ञेय नसेल तर किंवा विनंती वरुन. वैद्‍यकीय प्रमाणपत्र आवश्‍यक.
(Extraordinary Leave)	६ महिने.
(नियम ६३ अन्‍वये)	पाच वर्ष सतत सेवा पूर्ण – १२ महिने.
	जिल्‍हा शल्‍य चिकित्‍सक यांच्‍या प्रमाणपत्रावर मानसिक आजार, कर्करोग ई. साठी – १८ महिने.
परिविक्षाधीन कर्मचार्‍यास रजा (Leave on Probation)	--	अनुज्ञेय रजा मिळण्‍याचा हक्‍क असेल.
(नियम ६४ अन्‍वये)		त्‍यापेक्षा जास्‍त रजा घेतल्‍यास परिविक्षाधिन काळात वाढ केली जाईल.
निवृत्तीपूर्व रजा	सलग १८० दिवस किंवा एकूण सेवा कालात २४ महिने.	नियत सेवा निवृत्तीच्‍या तारखेपलिकडे जाणार नाही ही दक्षता घेऊन कमाल १८० दिवस. कमाल २४ महिने.
(Leave to Preparatory to Retirement)
(नियम ६६ अन्‍वये)
प्रसूती रजा	कायम सेवेत असणार्‍या महिला कर्मचार्‍यास, दोनपेक्षा कमी मुले हयात असतील तर अर्जाच्‍या तारखेपासून १८० दिवस.	¨अनाथ मुल दत्तक घेणार्‍या महिला कर्मचार्‍यास - ९० दिवस विशेष रजा अनुज्ञेय आहे.
(Maternity Leave)	किमान सेवेची अट रद्‍द करण्‍यात आली आहे. दोन वर्षापेक्षा कमी सेवा झालेल्‍या महिला कर्मचार्‍यास सहा महिन्‍याच्‍या वेतनाच्‍या रकमेइतका बाँड द्‍यावा लागेल.	¨सरोगसी पध्‍दतीने जन्‍मलेल्‍या आपतत्त्‍याचे संगोपन करण्‍यासाठी महिला कर्मचार्‍यास आपत्त्‍याच्‍या जन्‍म दिनांकापासून - १८० दिवस.
(नियम ७४ अन्‍वये)		सेवा कालात एकदाच अनुज्ञेय आहे. अशा महिला कर्मचार्‍यास आपत्‍य नसावे तसेच तिने मुल दत्तक घेतलेले नसावे.
गर्भपात रजा	वैद्‍यकीय प्रमाणपत्र आवश्‍यक.	सहा आठवड्‍यापेक्षा जास्‍त होणार नाही इतकी रजा.
(नियम ७४(५) अन्‍वये)
अपघाती/विशेष विकलांगता रजा	पदाची कर्तव्‍ये पार पाडतांना अनुज्ञेय	¨अपघाती रजा २४ महिन्‍यांपेक्षा अधिक नाही इतकी रजा मिळण्‍याचा हक्‍क असेल.
(Special Disability leave for Accidental Injury)		¨विशेष विकलांगता रजा १२० दिवसांपेक्षा अधिक नाही, इतकी रजा मिळण्‍याचा हक्‍क असेल.
(नियम ७५ व ७६ अन्‍वये)
रुग्‍णालयीन रजा	पदाची कर्तव्‍ये पार पाडतांना अनुज्ञेय	२८ महिन्‍यांपेक्षा अधिक नाही इतकी रजा मिळण्‍याचा हक्‍क असेल.
(Hospital Leave)
(नियम ७७ अन्‍वये)
क्षय रोग/कर्क रोग/कुष्‍ठ रोग/ पक्षघात रजा(T.B./Cancer/Leprosy/ Paralysis Leave)(नियम ७९ अन्‍वये)	रोजंदारी व अंशकालीय कर्मचारी वगळून	तीन वर्ष सेवेनंतर सवलती अनुज्ञेय
		१२ ते २४ महिन्‍यांपेक्षा अधिक नाही
अध्‍ययन रजा (Study Leave)	लोकसेवेची निकड, कर्तव्‍य क्षेत्राशी संबंधीत उच्‍च-शिक्षणासाठी, पाच वर्ष सेवेनंतर अनुज्ञेय	संपूर्ण सेवा कालात १२ ते २४ महिने.
(नियम ८० अन्‍वये)		नंतर किमान तीन वर्षे सेवा बंधनकारक.
विशेष नैमित्तिक रजा	पिसाळलेला कुत्रा अथवा तत्‍सम जनावराने चावा घेतल्‍यास.	२१ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	स्‍वत: नसबंदी शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	६ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	एकदा केलेली नसबंदी शस्‍त्रक्रिया अयशस्‍वी झाल्‍यामुळे दुसर्‍यांदा नसबंदी शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	६ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	कर्मचार्‍याच्‍या पत्‍नीने बाळंतपणानंतर लगेचच संतती नियमनाची शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	कर्मचार्‍यास ४ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	कर्मचार्‍याच्‍या पत्‍नीच्‍या बाळंतपणाव्‍यतिरिक्‍त अन्‍य वेळी संतती नियमनाची शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	कर्मचार्‍यास ७ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	स्‍त्री कर्मचार्‍याने बाळंतपणाव्‍यतिरिक्‍त अन्‍य वेळी संतती नियमनाची शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	स्‍त्री कर्मचार्‍यास १४ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते.
(Special Casual Leave)		(वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
विशेष नैमित्तिक रजा	कर्मचार्‍याने स्‍वेच्‍छेने विनामूल्‍य रक्‍तदान केल्‍यास	कर्मचार्‍यास १ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते.
(Special Casual Leave)		(वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
विशेष नैमित्तिक रजा	राष्‍ट्रीय क्रिडा स्‍पर्धेत भाग घेण्‍यासाठी	कॅलेंडर वर्षात ३० दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (क्रिडा अधिकार्‍याचा दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
विशेष नैमित्तिक रजा	कर्मचार्‍याच्‍या पत्‍नीने बाळंतपणानंतर किंवा अन्‍य वेळी केलेली नसबंदी शस्‍त्रक्रिया अयशस्‍वी झाल्‍यामुळे दुसर्‍यांदा नसबंदी शस्‍त्रक्रिया केल्‍यास	कर्मचार्‍यास ७ दिवस विशेष नैमित्तिक रजा मिळू शकते. (वैद्‍यकीय दाखला आवश्‍यक)
(Special Casual Leave)
नैमित्तिक/किरकोळ रजा	१ जानेवारी ते ३१ डिसेंबर या कॅलेंडर वर्षात ८ दिवस  साधारणपणे एका वेळी तीन दिवसांहून जास्त नाही. अपवादात्मक परिस्थितीतच दहा दिवसा वाढविता येते.	किरकोळ रजा ही रजा समजली जात नाही. अर्जित वा अन्‍य प्रकारांच्‍या रजेला जोडून किरकोळ रजा घेता येत नाही. अथवा किरकोळ रजेला जोडून अर्जित वा अन्‍य प्रकारांच्‍या रजा घेता येत नाहीत.
(Casual Leave)	(किरकोळ रजा शक्‍यतोवर बिनपगारी करू नये. किरकोळ रजा नामंजूर करणे,नाकारणे अथवा रद्द करणे अशी तरतुद कायद्‍यात नाही. प्रसंगी अर्ज नसला तरीही किरकोळ रजा नाकारू नये.	सार्वजनिक सुट्‍टी जोडून घेता येते.
(अचानक, आपत्‍कालीन खाजगी कामासाठी रजा) किरकोळ रजा.		सेवापुस्‍तकात नोंद घेता येत नाही. स्‍वतंत्र नोंदवही ठेवावी.
अत्‍यंत  निकड असतांना काढली जाते.
मोबदला सुट्‍टी	निम्‍नश्रेणी कर्मचार्‍यांना अनुज्ञेय. जादा कामाचा आर्थिक मोबदला दिल्‍यास अनुज्ञेय नाही.	सुट्‍टीत केलेल्‍या कामाचा मोबदला म्‍हणून देतात.
		एक कॅलेंडर वर्षात एकावेळी तीन पेक्षा जास्‍त साठवता येत नाही. पुढीलवर्षी उपयोगात आणता येत नाही.
विपश्‍यनेसाठी रजा	शासकीय अधिकारी/कर्मचारी यांना एकावेळी १४ दिवस परिवर्तित रजा घेता येते.	तीन वर्षातून एकदा व संपूर्ण सेवा का